YAŞLANMA VE NETİCELERİ
AİLELER VE BAKICILAR İÇİN REHBER
Yaşlanma ve Neticeleri
Yazar
Professor Tony Holland, Health Foundation Chair in Learning Disabilities, Section of
Developmental Psychiatry, University of Cambridge.
Sağlık Dizisi
Sağlık Dizisi aileler ve çocuklar için yazılmış çeşitli sağlık ve tıbbi koşulları içerir. Yazarlar kendi alanında profesör ve uzman kişilerdir. çeşitli tıbbi koşullarla ilgili olarak ve konuyla ilgili başlıklar hakkında sıkça sorulan sorulara cevap verir.
Bu dizideki bütün yayınlar UDSD web sitesinden indirilebilmektedir.
1.Yaşlanma ve Neticeleri
2.Alzheimer Hastalığı
3.Yas
4.Çocuklarda Mide ve Bağırsak Problemleri
5.Çocuklarda Uyku Problemini Çözme
6.Şeker Hastaları
7.Çocuklarda Görme Problemleri
8.Ağız Sağlığı
9.Hamilelik Esnasında Down Sendromu Teşhisi
10.Depresyon
11.Tiroid Hastalığı
12. Boyun Şekil Bozukluğu
13. Çocuklarda Epileptik Spazmlar
14. Cinsel Sağlık
Ulusal Down Sendromu Derneği (UDSD)
Down Sendromu Derneği olarak, Down sendromlu bir bireyle yaşama konusunda geniş kapsamlı bilgi ve destek sağlıyoruz. Ayrıca Down sendromlu bireylerin haklarını müdafaa ederken, her türlü ayrımcılığa karşı da mücadele ediyoruz. Geniş bir yelpaze sunan Ulusal Down Sendromu Derneği çevirilerini sitemizden ücretsiz olarak indirilebilir.
YAŞLANMA VE NETİCELERİ
Yaşlılığın herkes için getirdiği birtakım biyolojik ve sosyal değişiklikler vardır. Down Sendromlu bir birey için bu değişiklikler daha zor ve korkutucu olabilir. Yaşlılığa bağlı oluşan bazı biyolojik değişimler Down sendromlu bireylerde, genel populasyona oranla daha erken gerçekleşir. Bu bireylerde ortalama yaşam süresindeki en dikkat çekici gelişme, (1900’lü yıllara ait 9 yılın ortalamasına oranla şu anda ortalama yaşam süresi 50-60 yıl) şartlara ve yaşa bağlı olarak oluşan problemlerin günümüzde ele alınıp araştırılmasıdır.
Bu kitapçık, Down sendromlu bireylerin yaşlandıkça karşılaşabilecekleri sorunlar hakkında aileleri ve bakıcılarını bilgilendirme amacını taşımaktadır. Her ne kadar Down sendromu ve Alzheimer hastalığı arasında sıkça bir ilişki olduğuna dikkat çekilse de bakımını üstlendiğiniz kişi demansın herhangi bir formuyla mutlaka karşılaşacaktır. Bireyin becerilerindeki kayda değer azalma, kolayca tedavi edilebilen başka bir rahatsızlık olarak tanılacaktır. Demans hakkında özet bir bilgiyi aşağıda bulabilirsiniz. Ayrıca daha detaylı bilgi için “Down sendromu ve Alzheimer hastalığı” kitapçığımıza bakınız.
Demans, birtakım karakteristik semptom ve işaretleri olan, ileri yaşlarda görülen ve örnek olarak Alzheimer’ı verebileceğimiz hastalıkların tamamına verilen bir isimdir. Demansın belli başlı belirtileri hafızada meydana gelen gerileme (genelde yakın geçmiş) ve yönünü bulma, iletişim kurma, giyinme gibi bazı becerileri yerine getirmekte güçlük çekmedir. Demans her ne kadar genel nüfusta sıklıkla görülmese de, Down sendromlu kişilerde 30-40 yıl daha erken oluşabilir. Geçmişte demansın semptomlarının gelişimi, asıl kaynağın demans olarak kabul edilmesinden ziyade kişinin öğrenme güçlüğüne atfedilirdi (özellikle yabancılar tarafından değerlendirildiğinde).Günümüzde bu konu hakkında çok daha fazşa şey bilinmektedir. İşlevlerin kötüleşmesi ileriki yaşlarda meydana gelirse bunu iyi değerlendirmek gerekir, çünkü bu değişiklik demanstan dolayı değil, aynı semptomları taşıyan bir başka tedavi edilebilir hastalıktan da kaynaklı olabilir.Demans tanısı koyulmadan önce diğer olasılıkların elenmiş olması gerekmektedir. DSD nin Yetişkin Sağlığı Kitabı (2014 yılında yayınlanacak) kişinin sağlık bilgilerini kaydetmeniz ve günlük hayatındaki becerilerinde meydana gelen değişiklikleri grafiksel olarak izlemenizde yardımcı olabilir.
Lutheran General Hastanesi’nin yetişkin Down Sendromu merkezindeki doktorlar, 148 Down sendromlu yetişkinin fonksiyonlarındaki gerilemelerin sebebini incelediler. Bu 148 kişininin, sadece %4 lük bir kısmına Alzheimer hastalığı tanısı konuldu. Geri kalan kişilerde, yaşlılığa bağlı birtakım problemler gözlendi. Bu kitapçıkta da Down sendromlu yaşlı bir bireyin bakımını üstlenen kişinin farkındalığını arttırmak için en belirgin sorunlar üzerinde durulacak.
Sosyal Değişim
İletişim sıkıntısı yaşayan bir bireyin davranışlarındaki değişikliklerin temel sebebi bazen gözden kaçabilir. Bu sebeble bu konuda bir değerlendirme yapılması gerekiyorsa bireyi uzun zamandır tanıyan birisinin görüşlerine dayalı olmalıdır. Aşağıda, insanların yaşları ilerledikçe etkilenebileceği birtakım sosyal değişiklikler üzerinde durulmuştur. Kapsamlı bir liste olmamakla beraber kişiden kişiye de farklılık gösterebileceğini göz önünde bulundurmalıyız.
Yas
Yakınların kaybı, insanların yüzleşmek zorunda kaldığı en zor durumlardan biridir. Bu durum Down sendromlu bir birey için de aynıdır. Bakımını üstlendiğiniz kişi, bir yakınını kaybederse, davranışlarının bu durumdan etkilenmesi çok olasıdır; içine kapanıp depresyona girebilir ya da agresifleşebilir. Böyle bir durumda kişiye bunu açık ve net bir şekilde açıklamak fayda sağlar; çünkü onu korumaya çalışmak yardımseverlik gibi görünse de kafasının karışmasına ve daha fazla üzülmesine sebep olabilir. Ayrıca bir yas danışmanıyla da görüşmesi yardımcı olabilir. Daha detaylı bilgi için konuyla ilgili kitapçığımıza başvurabilirsiniz.
Evden Ayrılma
Down Sendromlu bir kızınız ya da oğlunuz varsa ve tüm yaşamını evde sizinle birlikte geçirdiyse, yaşınız ilerledikçe sizin yokluğunuzda ne yapacağı konusunda endişelenmeniz oldukça doğaldır. Pek çok aile böyle bir durumda sağlanacak yaşam desteği ya da evde bakım seçeneklerini araştırmaktadır. Down sendromlu bireylerin, değişikliğe uyum sağlamaları uzun zaman alabilir; özellikle de daha bağımsız olacakları ve dolayısıyla ihtiyaçlarının artacağı bir yer değişikliği yaşarlarsa zihin karışıklığı oluşabilir, kaygı ve depresyon belirtileri gösterebilirler (aşağıda anlatılmaktadır) Mevcut durumda evden uzakta yaşayanlar için de yine yaşları ilerledikçe ihtiyaçlarını karşılayabilecek daha iyi imkanlara sahip bir yere taşınma zorunluluğu oluşabilir.
Emeklilik
Gün geçtikçe daha fazla Down sendromlu yetişkin birey ileri eğitimini tamamlamakta ve iş sahibi olmaktadır. Diğerlerinin ise uzun süredir düzenli olarak devam ettikleri günlük bakım tesisleri vardır. Fakat belli bir yaşa geldiklerinde eskisi kadar sık dışarı çıkmakları mümkün olmayabilir. Pek çok insan için emeklilik yalnızlık ve özsaygının azalması gibi duyguları da beraberinde getirir. Down sendromlu bireyler, emekliliğin herkesin hayatında doğal bir süreç ve alternatif ilgi alanları bulmak için bir fırsat olduğunun farkına varmalıdır.
Biyolojik Değişimler
Aşağıda belirtilen sağlık problemleri demans hastalığında görülen benzer semptomlardır:
Depresyon
İnsanlar yaşlandıkça depresyon riskinin arttığı genellikle bilinmemektedir. Down sendromlu bireylerin diğer bireylere göre depresyona daha eğilimli oldukları da kanıtlanmıştır. Bazı insanların neden daha fazla risk altında oldukları çeşitli sebeplere dayanır; depresyona genel bir eğilimlerinin olmasının yanısıra, geçmişte yaşadıkları istismar yada yakın dönemde yaşadıkları yakınlarının kaybı olabilir. İleri yaşlarda oluşan depresyon, eğer ciddi boyuttaysa, demans gibi gözükebilir ve bu durum bazen ‘yalancı demans’ olarak adlandırılır. Depresyonun temel özellikleri aşağıda listelenmiştir:
Depresyonun özellikleri
Ruh halinde değişiklik – kişi daha çekingen belki asabi olabilir, sık ve sebepsiz yere ağlayabilir. Günün bazı saatlerinde bu durum daha baskın yaşanır, özellikle sabahın erken saatlerinde. Bazen bu durum aşırı anksiyete ve takıntılı davranışlarla ilişkilendirilebilir.
- Önceden zevk alınan aktivitelere ilgi duymama – hobi, spor ya da özel bir tv programı olabilir.
- Konsantrasyon güçlüğü – önceden dikkatini verebildiği bir şeye artık odaklanamaması ya da kolayca konsantrasyonunun dağılması.
- Uyku düzenininde değişiklik – genellikle sabah çok erken saatte uyanma ya da aşırı derecede uyuma.
- İştah değişikliği – genellikle ciddi kilo kaybına yol açan iştahsızlık, bazı durumlarda da iştahın normalden fazla artması.
Depresyon, tarihte kişide meydana gelen yukarıda saydığımız değişiklikler ışığında tanılanmıştır. Down sendromlu pek çok birey nasıl hissettiklerini açıklayabilir ve eğer anlattıkları derin bir depresyona işaret ediyorsa bu durum intihara meyil olarak rapor edilebilir. Fakat bazıları bu içsel duygu ve düşüncelerini ifade etmekte zorluk çekerler. Böyle durumlarda, onları en iyi tanıyan insanlar, sık sık ağlama, ilgi kaybı, konsantrasyon eksikliği gibi değişiklikleri gözlemlemelidir. İştah değişikliği ve uyku düzeni depresyonun en iyi işaretçisidir.
Depresyon tedavisi gitgide daha efektif bir hale gelmektedir. Ciddi depresyonlar başlangıçta antidepresanlarla tedavi edilir fakat ek olarak kişinin yaşamında önem arz eden problemlerle de ilgilenilmesi gerekmektedir; örneğin yaşam kalitesi ya da yakın zamanda yaşadığı bir yakınının kaybı olabilir. Eğer bakımını üstlendiğiniz kişinin depresyonda olduğunu düşünüyorsanız, ilk başvuracağınız kişi pratisyen hekimdir. Eğer pratisyen hekim bu semptomları tedavi edemezse, sizi başka birisine yönlendirecektir.
Tiroid hastalıkları
Tiroid bezi boğazda bulunur ve vücudun metabolik hızını kontrol eden tiroksin hormonunu üretir. Salgı bezi aşırı faaliyet gösterebilir (hipertiroidizm ya da tirotoksikoz) ya da yetersiz çalışabilir (hipotiroidzm). İkinci durum ileri yaşlarda daha sık görülür ve Down sendromlu bireylerin yaş ilerledikçe bu durumla karşılaşma olasılığı daha fazladır. Tiroid bezinin yetersiz çalışması yavaş seyreden bir durumdur ve dolayısıyla gözden kaçırılabilir.
Bireyin hipotiroidi hastalığına sahip olduğunu gösteren önemli değişiklikler şunlardır:
Hipotiroidin özellikleri
Kuru cilt/kırılgan saç
Genel ruhsal ve fiziksel yavaşlama
Soğuğa tahammülsüzlük
Açıklanamayan kilo artışı
Hipotiroidi tanısı ve tedavisi
Yukarıda belirtilen semptomların bir kısmı ya da tamamı, doktorunuzun tiroid bezinin yeterli çalışmadığından şüphe duymasına sebep olabilir. Tanı, kan testi ile yapılır. Kan testi iki değerin seviyesini ölçer : tiroksin (tiroid bezi tarafından üretilen hormon) ve hipofiz bezi (beyin tabanında bulunan) tarafından üretilen ve tirod bezinin tiroksin üretmesini sağlayan diğer hormon (Tiroid Uyarıcı Hormon-TSH). İlk hormon düşük, ikincisi yüksek bir değerde ise bu durum teşhisi doğrular. Hastaya tablet olarak tiroksin vermek, hipotiroidi tedavi edebilir. Pek çok kişinin teşhisi konulamamış hipotiroidi sebebiyle durumunun kötüleştiğini fakat saptanıp teşhisi konulabildiği durumda da semptomların kaybolduğunu biliyoruz. Down sendromlu insanlarda tiroid bezinin yetersiz çalışması yaygın bir durumdur ve tespiti zor olduğu için yıllık kan testi tavsiye edilir.
Duyu Bozukluğu
İnsanların yaşlanmayla birlikte yeteneklerinde görülen azalmalara örnek olarak duyma ve görme güçlüğünü söyleyebiliriz.Down sendromlu bazı bireyler bu durumun farkına varırken bazılar da duyma ve görme güçlüğü çekmeye başladıklarını fark etmez ve iletişim kuramazlar. Bu durumun getirdiği asıl tehlike de bireye kendini izole ve savunmasız hissettirmesidir. Bu sebeple düzenli olarak görme ve duyma testi (iki yılda bir) önerilmektedir.
Duyu Kaybı
Duyma problemlerinde ortak olan sorunlardan biri olarak duyu kaybında da bireyin çevresindeki dünyaya ilgisi azalır ve kabiliyetlerinde gerilemeler olur. Duyu kaybı pek çok nedenden oluşabilir. Örneğin;
- Kulak salgısının birikmesi – Down sendromlu bireylerde yaygın bir durum olarak karşımıza çıkar. Reçetesiz satılan ve kulak kirini yumuşatan bazı ilaçlar çözüm olarak kullanılabilir fakat kulak zarının delik olma olasılığı varsa bunlar asla kullanılmamalıdır. Bakmakta olduğunuz Down sendromlu bireyin duyma problemi varsa, ilk önce mutlaka pratisyen hekime danışın. Fazla miktarda bulunan kulak salgısı, yıkama veya vakum yöntemiyle yok edilebilir. Doktorlar kulak pamuğu ve benzeri kulak temizleyicilerin kullanılmasına karşı insanları uyarmaktadır, çünkü bunlar vücudun doğal yollarla kulak kirini çıkarmasını engeller ya da kulağın içerisine doğru daha fazla ilerlemesine yol açar.
Kulak zarı arkasına akıntı – Bu durumda kulak zarı içindeki tüpteki akıntının kurutulması gerekmektedir. Bu, yakınınızdaki bir hastanenin KBB (kulak,burun,boğaz) ünitesinde yapılabilecek basit bir işlemdir. Hastaneye havale pratisyen hekim tarafından yapılmalıdır ve yine uygulanacak işlem ile ilgili olarak ilk önce pratisyen hekime başvurulmalıdır.
İç kulak problemi – Eğer dış kulak ya da kulak zarında yapılan tetkiklerde problem saptanamdıysa, pratisyen hekiminiz sizi kapsamlı bir duyma muayenesine sevk eder. İç kulak problemi Down sendromlu bazı yetişkinlerde çok tiz sesleri veya konuşmaları güçlükle duymaya sebep olur. Çoğunlukla kullanılan tedavi metodu işitme cihazlarıdır.
Görme Bozukluğu
Nüfus genelinde olduğu gibi Down sendromlu insanlarda da yaş ilerledikçe görme yeteneği azalır. Duyma kaybının da beraberinde gelmesiyle bu durum bireyin kendini zayıf ve savunmasız hissetmesine yol açar. Görme yeteneğinin azalması yavaş ilerleyebileceği gibi çok hızlı bir şekilde de gerçekleşebilir (özellikle kadınlarda menapoz tarafından tetiklenmesiyle).
Göz doktorunuz, okuma yada uzak mesafeleri görme için gözlük gerekip gerekmediğini düzenli olarak kontrol etmelidir (doktorlar tarafından önerilen sıklık 2 yılda bir). Ayrıca aşağıdaki kontrollerin de düzenli olarak yapılması gerekir:
Katarakt – Down sendromlu bireylerde yaşlanmayla birlikte katarakt (göz içindeki lensin mat bir görünüm alması) oluşması uzun zamandır bilinen bir durumdur ve lokal anestezi ile yapay lensler takılarak giderilebilir.
Glokom – Göz içindeki sıvı basıncının artması ve bunun göz sinirine zarar vermesiyle oluşan durumdur. Eğer basınç normalin üzerindeyse ilaçla tedavisi ya da ameliyat uygulanabilir. Glokom gözde hissedilen ani ve şiddetli bir ağrı ve akabinde görme kaybı şeklinde gerçekleşirken, ilerleyen yaşlarda daha yavaş seyredebilir ve dolayısıyla fark edilmesi güçleşir. Dikkat edilmesi gereken semptomlardan biri farklı büyüklükte ve genişleyen göz bebekleridir.
Makula dejenerasyonu – Makulanın yani gözün keskin, merkezi ve renkli görmesinden sorumlu olan kısmın yıpranmasıyla oluşan durumdur. Göz muayenesi ile bu durum tespit edilebilir. İlerlemesi yavaş gerçekleşir – günümüzde rutin bir tedavisi bulunmamaktadır.
Boyun Şekil Bozuklukları ( Kraniovertebral postür bozukluğu)
Yaşlanmayla birlikte genel olarak insanlarda eklem dejenerasyonunda ve sertliğinde artma gözlenir. Down sendromlu bireylerin boyun eklemlerinde oluşan bozukluklara duyarlılıkları çok daha fazladır ve bağ dokusu gevşemeye müsait olup kas tonusu çok zayıftır. Down sendromlu insanların küçük bir kısmında ise boyundaki omurların hareket kabiliyeti diğer insanlardakine oranla daha fazladır. Bu durum omurga kaymasına yol açar. Eğer omurga belli bir dereceye kadar kayarsa bu durum omuriliğe baskı yaparak zedelenemesine neden olur. Zedelenme aşama aşama olabileceği gibi ani bir travma sonucu da olabilir. Pek çok insanda omurga kaymasından önce hafif semptomlar görülür bu nedenle koruyucu önlemlerin alınabilmesi açısından iyi gözlemleme yapılması gerekir.
Aşağıda bazı semptomlar belirtilmiştir:
Kulak arkasındaki şiş kısım çevresinde ağrı
Uzun süreli boyun sertleşmesi
Olağandan farklı baş postürü
El becerilerinde zayıflama
Kişinin daha öncesinde hiçbir problem yaşamamasına rağmen artık idrar veya aptesini tutamaması.
Bunlardan herhangi birisinin gerçekleşmesi durumunda kişi doktora görünmelidir. Semptomlar çok hızlı bir şekilde başlarsa acil bir randevu alınıp mutlaka doktorla görüşülmelidir. Eğer belirtiler alternatif bir hastalığı açıkça işaret etmiyorsa boyun (omurga) şekil bozukluğu ile alakalı olabilir. Böyle bir durumda uzman bir görüş alınması ve röntgen çekilmesi gereklidir. Doktor değerlendirmeleri ve öneriler için www.dsmig.org.uk. adresine başvurabilirsiniz.
Menapoz
Down sendromlu kadınların diğer kadınlara oranla menapoza girmeleri 5-6 yıl daha erken olmaktadır. Bu yaş da ortalama olarak 46 ‘dır (nüfus genelinde 51 olmasına karşılık). Diğer bütün kadınlar gibi bu dönemde yumurta üretiminin durması ve hormonların yeniden üretilmesi gibi semptomlar yaşarlar.
Üç aşamada gerçekleşir (menapoz öncesi dönem, menapoz dönemi ve menapoz sonrası).
Eğer 12 ay boyunca adet görülmezse menapoz dönemine girildiğini söyleyebiliriz. Bu dönemde aşağıda belirtilen semptomlar görülebilir:
Sıcak basması
Yorgunluk
Acı ve ağrı
Kilo kaybı ya da aşerme
Depresyon ve ruh halinde değişiklik
Ciltte ve saçta değişiklikler
Menapozun duygusal semptomları, doğru olarak tespit edilmemekten ziyade sıklıkla kadının öğrenme güçlüğünden kaynaklanan bir davranış bozukluğu olarak tanımlanabiliyor. Bu zorluk, Down sendromlu kadınların duygularını kolay ifade edememeleriyle birlikte iki katına çıkıyor. Örneğin sıcak basmasının çoğunlukla farkında olmazlar; havanın sıcak olmasından dolayı mı yoksa sıcak basmasından mı kaynaklandığının ayırdına varamazlar.
Kadın ne kadar iyi bilinçlendirilirse belirtilerin de farkında o kadar varabilir ve böylece teşhis kolayca koyulur.
Dolayısıyla Down sendromlu bir kadının yaşı ilerledikçe vücudunda olabilecek değişiklikler konusunda eğitimli olması gerekir ki bunlardan etkilenmeden önce bilgisi olsun. Öğrenme güçlüğü olan pek çok insan diğer insanların yapabildiği gibi bu tarz bilgileri kolaylıkla öğrenemezler.Bu sebeple bu bilgiler açık, net ve tam bir şekilde verilmelidir. Daha detaylı tavsiyeleri DSD Ulusal Office Yardımından öğrenebilirsiniz.
Menapozun başlangıcı genelde osteoporozla ilişkilidir ve Down sendromlu kadınlar bu hastalığa daha duyarlıdır. Kemikleri etkiler; kemikler yaş ilerledikçe incelir, zayıflar ve gözenekli bir hal alır dolayısıyla kırılmaya daha müsait olur ve yaş ilerlemesiyle birlikte de ciddi komplikasyonlar oluşur.
Olası menapoz tedavileri
- Hormon Replasman Terapisi
Genelde HRT olarak bilinen bu tedavi, doktor tarafından verilen ve vücutta eksilen östrojenin yerini tutacak olan tabetlerden oluşur. Pek çok kadında oluşan sıcak basması ve ruhsal değişim gibi semptomlarda oldukça faydası dokunur. Yeteri miktarda alındığında menapozun yanı sıra osteoporoza da iyi geldiği düşünülmektedir. Fakat avantajları olduğu kadar dezavantajları da olmaktadır. Bazı kadınlar mide bulantısı ve migren gibi yan etkiler tecrübe etmiştir. Ayrıca HRT’nin meme ve rahim kanserine yakalanma olasılığını da arttırdığı söylenmektedir. Down sendromlu kadınlar bu faydalı etkilerin yanında yan etkiler hakkında da bilgilendirilmelidir ki uygulanacak tedavi hakkında bilinçli karar verebilsinler.
Beslenme
Menapozun olumsuz etkilerine karşılık uygulanan HRT tedavisine doğal bir alternative olarak da sağlıklı ve dengeli beslenmeyi önerebiliriz. Kilo artışı ve aşermeyi en aza indirmesinin yanında doğru besinleri yemek yorgunluğu ve sıcak basmasını azalttığı gibi menapoz evresindeki kadınlarda duygusal dengeyi korumaya da yardımcı olur. Genel kural olarak bu dönemde kadınlar abur cubur ve çok tuzlu yiyeceklerden uzak durmalı ve taze sebze meyveye ağırlık vermelidir. Pek çok faydası olan bu yiyecekler yüksek seviyede de doğal bitki östrojeni içerir. Bunlardan en önemlisi soya fasülyesinde ve soya peyniri, miso, soya sütü ve soya yoğurdu gibi yiyeceklerde bulunan soyadır. Bir başka faydalı besin grubu ise kuruyemiş ve nohut, mercimek, aduki ve maş fasulyesi gibi bakliyatlar; ayrıca elma, kiraz, erik, revent, yaban mersini, brokoli, havuç, taze fasulye, bezelye, patates ve mantar gibi yiyeceklerdir. Soya, takviye olarak ayrıca da alınabilir. Daha detaylı bilgi için yerel sağlıklı besin dükkanını ziyaret edebilirsiniz. Baharatlı yiyeceklerin, sıcak içeceklerin ve alkolün azaltılması sıcak basması şikayetini aza indirgeyebilir.
Atılabilecek Pozitif Adımlar
Sağlığınızı Koruyun
Down sendromlu yaşlı insanların karşılaştıkları sağlık problemlerinin pek çoğu diğer insanların yaşadıkları problemlerle aynıdır. Yaşlanmayla birlikte sağlıklı bir diyet ve düzenli egzersiz kadar düzenli sağlık kontrolleri de önem kazanmaktadır. Düzenli sağlık kontrollerinin yanısıra , erişkin Down sendromlular kapsamlı bir yıllık sağlık kontrolünden geçmelidir. DSD’den bu konuda daha detaylı bilgi alabilirsiniz. Doğru uygulanan bir diyet ve düzenli egzersiz pek çok hastalığın ilerlemesini engelleyebilir. Araştırmalar göstermiştir ki; düzenli yürüyüşler yaşlanmayla oluşan idrak gerilemesini engelleyebilir ve demans başlangıcını da geciktirebilir. İnsanlar yaşlandıkça daha hareketsiz ve durgun bir yaşam tarzını benimser, faal bir hayatı zor bulurlar ve emeklilik gibi faktörler de evde geçirilen zamanın artmasına neden olur. Bakımını üstlendiğiniz kişinin olabildiğince sağlıklı ve formda olmasını teşvik etmek onun yaşam standardının mümün olduğunca yüksek olmasını sağlar.
Özet
Pek çok yerde öğrenme güçlüğü bulunan yaşlı insanlar için kapsamlı bakım hizmeti bulunmamaktadır. Pratisyen hekimler Down sendromlu insanların Alzheimer hastalığından muzdarip olduklarının bilincindedir fakat depresyon gibi diğer tehditleri göz ardı edebilirler. Ayrıca uygun tedaviyi ya da bakımı sağlamak da zor olabilir. Hastanın ebevenyni yada bakıcısı olarak, onun kişilik özelliklerini iyi bilmeniz (özellikle de uzun yıllardır tanıyorsanız) bakımı ile ilgili kararlar verecek olan sağlık ve sosyal hizmet uzmanları için çok önemli bir durumdur.
metnin orjinali için: http://www.downs-syndrome.org.uk/shop/publications/medical-and-health/for-professionals/1089-ageing-and-its-consequences.html
Çeviri için Şule Toker’e teşekkür ederiz.