Tebrikler

 Gözünüz aydın bir bebeğiniz oldu! Sevgi ve öğrenmeyle dolu bir yolculuğa çıkmak üzeresiniz. Bebeğinizin down sendromlu olduğunu öğrenmek sizi şaşırtmış olabilir ama küçüğünüz, aileniz için mükemmel bir yeni birey olacak.

Bu kitapçık, bebeğinizin bakımında onu anne sütüyle beslemenin nasıl değerli ve ödüllendirici olduğunu anlatmanın yanı sıra bebeğin sağlığına nasıl katkıda bulunduğunu da anlatıyor. Ayrıca kitapçıkta bebeğinizi nasıl daha etkili bir şekilde emzirebileceğinize dair bilgiler yer alıyor.

Emzirmenin Faydaları

 Down sendromlu bir bebeği emzirmek, anne ve bebek açısından birçok fayda sağlıyor.

1-      Anne sütü bebeğin bağışıklık sistemini geliştirirken, doğuştan gelen çölyak hastalığı, astım, alerjiler gibi sayısız bağışıklık sistemi hastalığına karşı koruma sağlıyor. Down sendromlu bebekler solunum yolları ve virüsle yayılan hastalıklara karşı meyilli olduklarından, emzirmek özellikle önemlidir.

2-      Emzirirken sürekli tekrar eden emme eylemi bebeğinizin dudaklarını, dilini ve yüzünü güçlendirir. Bu, gelecekte yaşayabilecekleri konuşma bozukluklarını engellemeye yardımcı olacaktır.

3-      Emzirmek her zaman uygundur ve bebeğinizin ihtiyaç duyduğu bütün besinleri, kalorileri ve sıvıları içerir.

4-      Emzirirken salgılanan hormonlar rahminizin eski haline dönmesine yardımcı olur.

5-      Emzirmek yumurtalık ve göğüs kanserine yakalanma riskinizi düşürür.

6-      Emzirmek sıcaklık ve yakınlık sağlar. Fiziksel temas bebeğiniz ve sizin arasında özel bir bağ oluşturmanıza yardımcı olur.

Bebeğinizi Emzirmek

 Emzirmenin ilk günleri siz ve bebeğiniz birbirinizi tanırken, emzirmeyi etkili bir biçimde öğrendiğiniz zaman olacaktır. Her emziren çift bu dönemde bazı ayarlamalar yapmalıdır çünkü her bebek eşsizdir. Bebeğinizi tanımaya başladığınızda, down sendromlu bebeklerin diğer bebeklere göre emzirmenizi etkileyen farklı fiziksel özelliklere sahip olduğunu fark edeceksiniz. Burada bahsedilen bütün sorunlarla karşı karşıya kalmayabilirsiniz fakat bebeğinizi emzirirken onun özel ihtiyaçlarını bilmek sizin için güzel bir başlangıç olacak.

Bebeğin anne kucağında memeyi kavraması

 Emzirirken bebeğinizi rahat ve destekli bir şekilde yerleştirmeniz onun enerjisini sadece beslenmesine harcamasını sağlayacaktır. Uygun şekilde bebeğinizi tutmak onun az çabayla daha çok süt almasını sağlamakla birlikte süt üretiminizi arttıracaktır.

• Bebeğinizi meme ucu hizasında ya da hafifçe daha yukarıda tutmak için gerekirse yastık kullanın.
• Daha iyi ve rahat tutuş şekli için daima bebeğinizi vücudunuza çok yakın tutun.
• Eğer kaslarınız gerilirse, sırtınızı omuz ve kollarınızı yastıklarla destekleyin. Bebeğiniz vücudunuzda doğru konuma konumda bulunursa, kollarınız o kadar da ağrımayacakır. Rahatlamayı unutmayın! Sütünüz en iyi siz sakin ve rahatken gelir.

Yerleştirme

Biraz sütü meme ucunuzda göstermek bebeğinizin meme ucunuzu tutmasında cesaretlendirecektir. Bebeğiniz ağzına, göğsünüzün büyük kısmını (ağız dolusu) aldığından emin olun. Bu bebeğinizin daha çok süt çekmesini sağlayacağı gibi daha çok süt üretmenize yardımcı olur.

Bunu sağlamak için bebeğinizi uygun pozisyona yerleştirip boştaki elinizle göğsünüzün çevresindeki renkli bölgeyi parmaklarınızın yardımıyla C-şeklinde destekleyin (başparmak üstte, parmaklar altta kalacak şekilde). Meme ucunuzla bebeğinizin dudağını hafifçe gıdıklayın ve onun ağzını büyük bir şekilde açmasını bekleyin daha sonra meme ucunuz onun ağzını gösterirken bebeği kendinize doğru çekerek göğsünüzü yerleştirin. İlk seferde işe yaramazsa, sabırlı olun ve tekrar deneyin.

 Etkili emzirme belirtileri

 Muhtemelen en açık etkili emzirme belirtisi bebeğinizin yeterli kiloyu alması. Sadece buna güvenilmemeli ama down sendromlu bebekler geleneksel aşamaların önerdiğinden daha yavaş bir şekilde kilo alırlar. Bariz bir şekilde sütün bebeğinize gittiğini göremezsiniz fakat bebeğinizi iyi besleyip besleyemediğinizi kontrol etmenize yardımcı olacak maddeler aşağıda verilmiştir:

• Bebeğiniz yeterli miktarda ağız dolusu meme ucunu ağzına alsın böylece diş etleri meme ucunuzun tam arkasında bulunan süt yollarına baskı yapabilir, süt akışını kolaylaştırır.
• Bebeğiniz emdikçe meme ucunuz iler ve geri ağız içinde süzülür.
• Bebeğinizin çenesi göğse basılıdır ve burnu hafifçe göğsün üstünde durur.
• Bebeğinizin dili göğüsün alt kısmıyla birleşmiştir. Alt dudağı hafifçe çekerek alttaki dili görebilirsiniz. Bebeğin diş etiyle göğsünüz arasında dili görülebilir olmalıdır.
• Bebeğin ağzı göğsünüzün üstünde kapalıdır. Bebeğinizin göğsünüzü bırakması için, bebeğinizi göğsünüzden uzaklaştırırken, temiz parmağınızı hafifçe ağzının köşesine koymayı deneyin ve nazik bir şekilde göğsünüzün dudak kenarındaki kısmına hafifçe bastırın.

Genellikle bir ya da iki dakika içinde bebeğiniz göğsünüzü bırakacaktır. Bu süre boyunca bebeğiniz durmadan emmeye devam eder.  Durduktan sonra 3-4 kere yutkunur ve nefes alır. Bıraktıktan sonra, emme yavaşlar ve iki emme eylemi arasındaki vakit uzat. Bebeğinizin yutkunma sesini dinleyin, ortalama iki üç saniye aralıklıdır. Yutkunma seslerini duyması zor olabilir. İlk emzirmelerinizde yanınızda birisinin olması ya da kulağınızı yaklaştırarak dikkatli bir şekilde dinlemek yardımcı olacaktır. Parmağınızı hafif bir şekilde bebeğinizin çenesinin altına yerleştirerek hasas, tekrar eden yutkunma hareketini hissedebilirsiniz.

Olası Etkileri

Düşük Kas Elastikiyeti

Down sendromlu bebekler dilinde ve dudaklarında kas kuvvetinin az olmasının da dahil olduğu düşük kas elastikiyetine sahip olabilirler bu yüzden emzirirken bebeğinizin başının iyi desteklenmeniz oldukça önemli. Emzirirken bebeğinizin başını, boynunu ve vücudunun üst kısmını desteklemeniz için çeşitli yöntemler var. Bebeğinizin başının altını doğru ve nazik biçimde desteklemek, yorulmadan emmesine yardımcı olacaktır. Bebeğinizin meme ucunuzu tutmasını zorlaştıracağı için bebeğinizin başının arkasına çok fazla baskı uygulamamanız önemli.

Beşik Tutuşu

Beşik tutuşu emzirme sırasında bebeğinizin kafasına destek sağlar. Emzireceğiniz memenizin çaprazındaki kolunuzla bebeği tutun.(örneğin sol memenizden emerken sağ kolunuz) Bebeğiniz kolunuzun iç tarafında yatarken, boynunu ve kafasını desteklemek için elinizi boynunu ve kafasını destekleyecek şekilde yerleştirin. Boştaki elinizle göğsünüzü tutun ve pozisyonunu ayarlayın. Bu pozisyon bebeğiniz emerken onu rahat görmenizi sağlamakla birlikte kafasını ve vücudunu desteklemenize ve kontrol etmenize yardımcı olur. Bebeğinizin kafasının alt kısmını desteklediğinizde hafifçe geriye itme olanağı sağlamış olmaya dikkat edin. Parmaklarınızı kulak hizasında veya çevresinde tutmaktan kaçının.

Koltukaltı Tutuşu

Kol altı tutuşu bebeğinizin kafasını desteklerken bebeğinizin yüzünü rahatlıkla görmenize olanak sağlar. Böylece memeyi tutma şeklini ve emme problemlerini kolaylıkla görebilirsiniz. Bebeğinizi kol altı pozisyonunda emzirmek için, bebeğinizin gövdesini koltuk altınıza tutturun. Kolunuzun arkasında kalacağından ayakları sizin tarafınızdan görülmeyecektir. Kafasının pozisyonunu sağlamak için sağ elinizi kullanın. (Sağ göğsünüzden emziriyorken) Sol göğsünüzden emzirirken, bebeğinizin vücudunu sol koltuk altınıza yerleştirin ve kafasının konumunu ayarlamak için sol elinizi kullanın. Bebeğinizi bir yastıkla destekleyerek kendinizi ve onu rahat hissettirmek işinize yarayabilir. Bebeğinizin kafasına nazik ve doğru desteği sağlamak onu yormadan, en etkili şekilde beslenmesini sağlayacaktır. Sırtının üst kısmını ve boynunu desteklerken parmaklarınızla da kulaklarının üst kısmından kafasını desteklemelisiniz.

Dansçı El Tutuşu

Bebeğinizin emişini fiziksel olarak destekleyebileceğiniz bir diğer yöntem ise dansçı el tutuşu. Bu yöntem düşük kas elastikiyeti olan bebekler için özellikle yararlıdır. Dansçı el tutuşuyla emzirmek için bebeğiniz kucağınızdayken memenizi C şeklinde kavrayın(başparmak üstte, diğer dört parmak altta). Göğsünüzü tuttuğunuz elinizi ileri doğru kaydırın, dört değil üç parmağınızla destekleyin. Bu durumda baş ve işaret parmaklarınız göğsünüzün önünde boşta kalacaktır. İşaret parmağınızı hafifçe bükün böylece bebeğinizin bir yanağını tutarken, başparmağınızla diğer yanağını tutun. Bebeğinizin çenesi içinde olacak şekilde, işaret ve başparmağınız U şeklini oluşturun. Dançı el tutuşu göğsünüzün ağırlığını bebeğinizin çenesinden uzaklaştıracaktır ve emerken kafasını sabit tutmasına yardımcı olacaktır.

Süt Akışını Arttırmak İçin Pozisyonlar

Eğer bebeğinizin ‘çok hızlı’ içtiğini düşünüyorsanız, bebeğinizi ‘yokuş yukarı’ pozisyonunda, boğazı ve boynu meme ucu hizanızın yukarısında kalacak şekilde tutun. Sallanan sandalyeye oturarak ya da bir destek yastığına dayanarak ve ya bacaklarınızı ata biner gibi açık oturarak bedeninizi geri yaslayabilirsiniz. Bu pozisyon down sendromlu bebeklerde problem yaratabilecek yutkunma ve öksürmenin önüne geçecektir.

Eğer sütünüz yavaş veya kısmen akıyorsa, bebeğinize meme vermeden önce sütünüzün akmasını sağlayın. Memenizin alt kısmına nazikçe yapacağınız masaj sütünüzün gelmesini sağlayacaktır. Göğüs ucunuza ılık ve nemli bir bez yerleştirmek de ayrıca yardımcı olacaktır.

Uykulu Olma

Down sendromlu bebeklerin birçoğu doğumdan sonraki birkaç hafta beslenme düzenlerini aksatacak derecede uykulu olurlar. Emzirme düzeninizi ayarlamak ve bebeğinizin yeterli miktarda beslendiğinden emin olmak için her iki saatte bir uyandırıp veya günde 8-12 kez emzirin. Ayrıca bebeğinizi emzirme esnasında uyanık tutmak da sizin için zor bir görev olabilir. Emzirmenin son aşamasında ‘kalan süt’ büyüme için önemli olan yağ ve kalorileri içerdiğinden, bebeğinizin bu besinleri alması çok önemlidir.

Emzirme esnasında bebeğinizi uyanık tutmak için çeşitli ipuçları:

• Odayı loşlaştırın böylece bebeğiniz ışığa karşı gözlerini kapatmak zorunda kalmayacaktır.
• Emzirmeden önce onu serin ve uyanık tutmak için kıyafetlerini çıkartın.
• Nazikçe dış kulağına dokunarak, kolunu sıkarak veya onunla konuşarak duyularını uyarın.Bu dokunuşlar ve sesler onu uykulu olmaktan alıkoyarken tamamen emmesine odaklanmasını sağlayacaktır.
• Bebeğinizin göbeğine, bacağına ya da alnına serin, nemli bir bez koymayı deneyin. Serinlik hissi onu uyanık tutacaktır. Memenizi sıkmanız ve/veya meme değiştirerek emzirmeniz bebeğinizin sürekli emmesini sağlayacaktır.

Göğüs sıkmak, bebek emerken uykulu veya etkili bir şekilde emmiyorsa yapılır. Bir elinizle göğsünüzü sımsıkı tutun ama acıyacak kadar bastırmayın. Bebeğiniz yutkunmaya başlayacaktır. Bebeğinizin emmesi durana ya da yavaşlayana kadar sıkmaya devam edin. Baskı uyguladığınızda bebeğinizin yutkunması artacaktır, yutkunması yavaşlamaya başladığında memenizi tekrar sıkın. Sıkıp bırakma işlemişini bitirdiğinizde diğer memenizi bebeğinize verin. Memenizi değiştirmeyi deneyin, bebeğinizin emmesinin durmasını bekleyin. Sonra bir parmağınızı dudağının köşesine bastırarak memeyi bırakmasını sağlayın ve diğer memenizi verin, bebeğiniz daha istekli emecektir. Emmesi yavaşladığında tekrar değiştirin. Bebeğiniz doyana kadar bunu tekrarlayın. Göğüs sıkmayı ve meme değiştirmeyi aynı anda yapabilirsiniz ve ya birer birer de uygulanabilir. Bebeğinizde hangisinin daha çok işe yaradığını göreceksiniz.

Dil Sıkışması

Down sendromlu bebekler dışarı doğru çıkık dile sahip olabilirler. Bu meme ucunuzu ileri ittiğinden, bebeğiniz memenizi ağzına alıp sabitlerken sorun yaşayabilir. Eğer bebeğiniz memenizi doğru bir şekilde tuttuysa, dilini alt çenesinin üstünde memenizin alt kısmında görebiliyor olmalısınız. Emzirirken, bebeğinizin ağzını geniş bir şekilde açmasına ve diliyle ileri geri yapmasına dikkat edin. Memenizi verirken bebeğinizin dilini öne doğru çıkarmak için işaret parmağınızla hafifçe çenesine doğru bastırın. Bu açıklık dilin daha da öne gelmesini sağlayacaktır. Bebeğiniz diliniz aşağıda tutmak için yardımınıza ihtiyaç duyarsa ümitsizliğe kapılmayın.

Uyarılar dilin emme için gerekli konumunu almasına yardımcı olacaktır. Uyarıyı sağlamak için işaret parmağınızı kanal oluşturacak şekilde hafifçe bebeğinizin dilinin ortasına bastırın. Yavaşça parmağınızı ağzından çekerken dilini aşağı bastırın. Bu hareketi bebeğinize meme vermeden önce birkaç kez tekrarlayın.

Kilo alımı ve ek gıdalar

Haftada 135 gram kilo alımı uygun olarak görülmektedir fakat down sendromlu bebeklerin yeterli beslenseler bile daha yavaş kilo alması sıra dışı değildir. Eğer sadece süt ile beslenirse, yeterli beslenen bir bebek günde 6 ıslak bebek bezi doldurmakla birlikte 3-5 kez bağırsak atığı çıkarır. Daha büyük bebekler daha az bağırsak atığı çıkarabilir ama çok olmalıdır. Etkili ve ya yeterince uzun emzirilmeyen bebekler, emzirmenin sonunda gelen ve yüksek kalori içeren ‘kalan süt’ü alamıyor olabilir. Göğse baskı uygulamak, masaj yapmak, emzirirken iki kez meme değiştirmek bebeğinizin yüksek kalorili süt almasını sağlayacaktır. Eğer bunlar bebeğinizin aldığı besini arttırmıyorsa ve kilo aldırmıyorsa, ‘kalan süt’ü emzirmeden sonra ek gıda olarak verebilirsiniz. Bebeğiniz üç dört haftadır yeterli şekilde emmiyorsa ek gıdaları biberonla vermekten kaçının. Emmeyi öğrenirken emzik ya da biberonla karşılaşması, memeden emmeyle biberondan emmek farklı olduğundan bebeğinizin memeleri karıştırmasına sebep olabilir. Eğer sütünüzü ek gıda olarak vermek istiyorsanız, seçebileceğiniz çeşitli yollar var. Eğer bebeğiniz memenizi tutmakta zorluk yaşamıyorsa ve sağılmış süte ihtiyaç duyuyorsa, emzik ve ya biberondan kaçının. Göğüs pompası dış süt yollarının üzerinde duran küçük tüptür. Bebek ayrıca bu küçük tüpün içindeki sütü alacağından bu yöntem yardımcı olacaktır. Biberon kullanmaktan kaçınmak eğer bebeğiniz tam anlamıyla ememiyorsa zordur. Bebeğiniz büyüdükçe ve kas elastikiyeti geliştikçe biberona olan ihtiyaç azalacaktır. Bazı anneler biberonla beslemeyi, emzirmeye ek olarak devam ettirmeyi tercih etmektedir.

Tek ebat bütün bebekler için uygun değildir. Aile hekiminiz ya da emzirme danışmanız sizin ve bebeğiniz için hangi yöntemlerin uygun olduğu hakkında bilgilendirecektir. Bu süreç içinde bebeğiniz daha etkili emmeyi öğrenecektir fakat neredeyse tüm emzirmelerden sonra ek gıda verme ihtiyacı duyabilirsiniz. Bazı bebekler emzirilmeden önce aç kalması beklenilmeden ek gıda verildiğinde daha iyi emiyorlar.

Emzirmeye Destek

Bütün bebekler emzirilmenin ve ya anne sütü almanın yararlarından faydalanırlar. Bazen bu zorlukları atlatabilmek için ihtiyacınız olan bilinçlenmek, destek görmek ve cesaretlendirilmektir; bazen, pratik müdahelelere gerek vardır ve bazen de emzirmek işe yaramaz. Aradığınız destek ve bilgi LLLC toplantılarında bulunabilir. Emzirme danışmanınız size ek gıdalar ve göğüs pompası sağlayabilir. Aile doktorunuz ya da hemşireniz diğer besleme yöntemleri hakkında bilgi verebilir. Unutmayın bebeğiniz, ona verdiğiniz iyi besleme ve sevgiyle iyi gelişecektir.

We are at www.LLLC.ca or check public health resource lists or your local telephone book. You can also call the La Leche League Canada Breastfeeding Referral Service: 1-800-665-4324.

La Leche League Canada

Box 700, Winchester, Ontario KOC 2K0

Website: www.LLLC.ca

METNİN orijinali için : http://www.cdss.ca/images/pdf/brochures/english/CDSS_breastfeeding_brochure.pdf

Çeviri İçin Buket BAŞ’a çok teşekkür ederiz.