DURUM ÇALIŞMASI 2:
Tom, 19 yaşında.
Exeter College
Exeter, Devon
Tom, ebeveynleri ve iki kız kardeşiyle, Exeter yakınlarındaki küçük bir köyde yaşıyor. Ablası Lauren üniversiteyi bitirmiş ve çalışmaktadır, küçük kız kardeşi Helena ise koleje gitmektedir. Tom, genel akım ilkokul ve orta öğrenimi tamamlamıştır. Okul hayatına katımlı olumlu olmuştur.
Tom’un hayatı boyunca, ailesi bir dizi güçlüğün üstesinden gelmiştir. Kalbinde atrioventikular septal defekt (AVSD) ile doğan Tom, bu nedenle altı ay solunum güçlüğü yaşamış ve dört hafta yoğun bakımda kalmıştır. 11 yaşındayken, kalbinden bir hırıltı sesi geldiği keşfedilmiş ve kalp kapakçığı ameliyatı olmuştur. Her ne kadar sağlak doğmuş olsa da, sol eliyle yazı yazmayı öğrenmiştir. Orta şiddette işitme kaybı nedeniyle dijital işitme cihazı kullanmaktadır. Cep telefonuyla konuşurken işitme sorunu yaşadığında ise mesajlaşmayı öğrenmiştir.
Bu sorunların hiçbiri, Tom’u aktif bir sosyal hayat kurmaktan ve çeşitli ilgi alanlarıyla ilgilenmekten alıkoymamıştır. ROC Active adlı, Tootnes’teki Robert Owen Toplulğu’nun bir parçası olan dernekte, Zumba, bowling ve futbol gibi çeşitli aktivitelere katılmaktadır. Orta okulda, jimnastik kulübünde yer alarak, becerilerinden dolayı ödler almıştır. İki Cumarteside bir, para ödeyerek yakın yerlere ve aktivite parklarına geziler düzenleyen yerel bir sosyal gruba katılmaktadır.
Diğer cumartesiler ise para karşılığı çalışmaktadır. Hafta sonları tenis dersleri alacak enerjiyi de bulan Tom, yüzme ödülleri aldığı yerel bir yüzme havuzunda yüzme dersleri vermektedir.
Topluma Katılım:
Orta öğrenim döneminde Tom, klasik gelişme gösteren yaşdaşlarıyla birlikte genel akım okullarındaki dersleri almıştır. Son yılında, kapsamlı ders programının %85’ini tamamlamıştır. İngilizce, matematik, biyoloji, fizik, kimya, Fransızca, Beden Eğitimi, ICT (Enformasyon ve İletişim Teknolojileri) Tarih, ASDAN (İngiltere’de kişisel başarısını arttırmak isteyen gençlere burs sağlayan bir kuruluş) dersleri almış ve bahçecilik grup çalışmasına katılmıştır.
Başlangıç seviyesinde İngilizce, matematik, tarih ve ICT ehliyetleri kazanmış olan Tom, aynı zamanda bilim ve Fransızca dallarında GCSE (orta öğrenimi bitirme sınavı)’yi geçmiş ve Kişisel Yeterlilik alanında ASDAN Sertifikası almıştır.
Orta öğrenimdeki son iki yılında, bir koleje geçiş yapma planları uygulamaya konmuştur. Tom, başlangıçta haftada bir gün Exeter Koleji’ne gitmeye başlamış, okula alıştıktan sonra ise iki gün devam etmeye başlamıştır. Yemek ve Drama kurslarına giden Tom, bu süreçte Tesco’da (hiper market) haftada iki gün çalışma tecrübesi edinme fırsatı da bulmuştur.
Kent merkezinde bulunan Exeter Koleji, ileri eğitim açısından son derece başarılı bir okuldur. Başlangıç düzeyi 1, 2 ve 3 seviyelerinde çeşitli dersler sunan okulda, Yaşam Becerileri ve Mesleki kurslar da verilmektedir. Yaşam Becerileri ve Mesleki kurslar için herhangi bir giriş şartı aranmamaktadır ve bu kurslara devam eden öğrenciler, daha sonra Meslek Edindirme Ekstra veya NVQ (yeterlilik) gibi kurslara devam edebilmektedir.
Tom, önceleri, koleje gidebilmek için bir rehber yardımı alarak, bu konudaki becerilerini geliştirmiştir ve daha sonra kendi kendine, Exeter’den köyüne giden otobüse binmeye ve koleje kendi gitmeye başlamış, otobüs güzergahlarını başarılı bir şekilde öğrenmiştir.
Tom, 16-19 yaşları arasında Yaşam Becerileri kursuna katılmıştır. Bu derslerde öğrenciler, matematik, İngilizce, yemek pişirme, topluma katılım, ICT, yaşam becerileri dersleri görmekte ve özel öğretmenlerden eğitim almaktadır. Her yıl öğrenciler yatılı bir geziye katılmakta, mezuniyet balosu düzenlemekte, Noel yemeği partisine katılmakta, spor yarışlarına katılmakta ve gönüllü çalışmalarda bulunmaktadırlar. Her dönem, diğer ek kurslara katılma olanakları da bulunmaktadır. Bu kurslar arasında sanat, koro, spor, drama ve bahçecilik yer almaktadır.
Öğrenciler, kabiliyetlerine göre, istedikleri beş dersi seçebilmekte ve gerekli olursa diğer kurslar için yardım alabilmektedir.
Tom halihazırda kolejdeki üçüncü yılını yaşamaktadır ve matematik, İngilizce, ICT, drama, topluma katılım, yaşam becerileri, yemek pişirmek, kent bahçeciliği derslerine Giriş 2 Seviyeden devam etmekte ayrıca sanat ve grup özel ders olanaklarını araştırmaktadır. 2011’de Tom, Giriş 2. Seviyede “Çalışma Hayatı Becerileri” Diploması, 1 Seviyede “Kişisel Yeterlilik Sertifikası” ve Giriş 2. Seviyede “Yaşam Becerileri Sertifikası” almıştır. Söz konusu sertifika çerçevesindeki tüm ödevler, işlevsel olmanın yanı sıra, yetişkin hayatında bağımsızlık elde edilmesine dönük uygun beceriler kazanılmasına yöneliktir. Bölümler halinde düzenlenmiş derslerle, yılda 12 ünite tamamlanmaktadır. Edinilen yeteneklerle, ‘Bağımsız Yaşam’ Giriş Düzeyi Diploması alınmaktadır. Öğrenciler ayrıca “Çalışma Hayatı Becerileri” -2 seviye ‘Yaşam Becerileri’- diplomasını almak için de çalışmaktadırlar. Tom, kolejin düzenlediği Londra gezisine katılmıştır. Her şey yolunda gitmiştir ve geçirdiği vakitten memnun kalmıştır.
Tekstil çalışmalarında, grup Sağğlıklı Beslenme fikrinden hareketle, dikiş, baskı vbg metotları uygulayarak kendi t-shirtlerini tasarlayarak yapmışlardır
Kolej hayatı, Tom için olumlu olmuştur ve okula kıyasla, çok daha fazla bağımsızlık kazanmıştır. Tom, okulda, bol bol rehber öğretmenden yardım almıştır. Tom’un Koleje gitmesinden memnunum. Diğer yandan Kolejde Ulusal Müfredat takip edilmediği için, ilerlemeyi ölçmek zor olmaktadır. Örneğin, Tom’un araç bakımı dersinde motorun parçalarını veya tekerlek değiştirmeyi öğreneceğini umuyordum, fakat aslında araba yıkamayı öğrenmişler. Bahçıvanlık dersinde ise ot yolmuşlar. Eğitim açısından, ne kadar geliştiğini bilmek güç.
Kolej,Tom’un kendi seviyesindeki kurslara yerleştirildiğini ve edindirilen hayat becerilerinin, onun için iyi bir pratik olduğu görüşündedir. Tom’un, şimdi daha önceki okulda ona karşı kibar davranan arkadaşlarından farklı olarak, gerçek arkadaşları bulunmaktadır.
Exeter’de alışveriş yaparken, Tom kolejden bazı arkadaşlarına rastlamış, arkadaşları gerçekten onu gördüklerine sevinmiş ve yaklaşık 15 dk birlikte şehirde gezinmişlerdir-bu önceki okulda asla yaşanmamıştı. Genel akım orta öğrenim okullarındaki çocuklar, Tom’la selamlaşıyorlardı fakat asla birlikte zaman geçirmiyorlardı. Exeter Koleji’ndekilerin hepsi, Tom’la aynı seviyedeki yaşdaşlarıdır.
(Tom’un annesi)
Tom’un, Exeter Koleji’ndeki başarısı, kolejin, güvenli bir sosyal hayata katılım ortamı yaratmaktaki kararlılığına dayanmaktadır. Her öğrenci, kendi bireysel hareket planına ve karışlıklı istişareler sonucunda düzenlenmiş bir ders çizelgesine sahiptir. Öğrenciler, küçük gruplar halinde, sınıf içinde destek almaktadırlar. Her öğrencinin kişisel programı üzerinden, öğrencilerle ilgili gözlemler ve değerlendirmeler yapılmaktadır. Kolejin raporlama yöntemi de, öğretmenlerin raporlarıyla, gelişmenin gözlenebildiği olanaklar yaratılarak ve öğrencinin kişisel başarıları düzenli olarak öğrenciyle ve ailesiyle paylaşılarak yapılmaktadır. Tom’un iki dersine dair gözlemler, okulun bu konudaki azminin göstergesidir.
Matematik Dersi
Sekiz kişilik bir öğrenci grubu, aydınlık, donanımlı, modern bir sınıfta, öğrencilere gerektiğinde yardımcı olan iki destek görevlisiyle ders görmektedir. Dersin amacı, sinemaya gitmek kavramına dayalı olarak, 24 saati gösteren bir saat yapmak suretiyle, öğrenmelerine yardımcı olmak ve fonksiyonel bir planda bu bilgiyi pratiğe geçirmek üzere analog ve dijital saati öğrenmektir.
Öğretmen, bu çerçevede ilgili malzemeleri hazırlamıştır ve Tom’un gruptaki yeri, çoğu öğrencinin ondan daha kabiliyetli olduğu düşünülerek, uygun şekilde seçilmiştir. Bu arada diğer öğrenciler, öğrenme ve davranış açısından olumlu rol model sağlamaktadır. Tom’un derse müdahale etme eğilimi, destek görevlileri tarafından bilinmektedir ve iyi sosyal beceriler kazanması için gerekli olan şekilde, bu konuda hızlıca harekete geçmektedirler.
Her bir öğrenci, kitaptan bir film seçmişler ve filmi izlemek istedikleri saati daire içine alarak, ilgili saat ve dakikaları dikkate alarak filmin dakika açısından uzunluğunu hesaplamışlardır. Strateji olarak, önce 60 dk yazılmış ve geriye kalan dakikalar eklenmiştir. Tom bu hesaplamayı destek almadan yapabilmiştir.
Zamanın temsili olarak gösterildiği inter aktif bir beyaz tahtada grup aktivitesi yapılmıştır. Tahtaya iki farklı zaman yazılmış ve öğrencilere, temsil edecekleri saat hakkında bilgi verilmiştir. Örneğin, 07:30, 07:30 (öğleden sonra); 09:45, 09:45 (öğleden önce). Her bir öğrenci kendi tercihini seçerek, neden seçtiğine dair açıklamasını hazırlamıştır ve grup da önerilerde bulunmuştur. Öneriler, genellikle yanlış seçimlere dönük yapılmıştır. Grup daha sonra, bir bilet için ne kadar ücret ödeneceğini tartışmıştır ve öğrencilerden biri öğrenci biletinin 3,50 pound olduğunu tespit etmiştir. Öğrencilerden, bilet fiyatını kendi kendilerine ve iki arkadaşlarıyla hesaplamaları istenmiştir ve daha sonra bilet fiyatını denkleştirmek için iki ayrı şekilde madeni para kullanılması istenmiştir. Tom bu konuda daha fazla desteğe ihtiyaç duymuştur ve destek görevlileri, bu durumu derhal fark ederek, hızlı bir şekilde yardım sağlamıştır.
Drama Dersi
On iki kişilik bir öğrenci grubu, daire oluşturacak şekilde oturmuş ve sırayla, bir önceki hafta gerçekleştirdikleri gösteriyi değerlendirmiş ve hem rollerini hem de sahneyi tarif etmişlerdir. Tom, oyunu da rolünü de netlikle anlatabilmiştir. Drama, Tom’un en favori dersidir ve dersteki tartışmaya da geri beslemeye de tamamıyla katılmıştır.
‘Kedi ve fare’ adı verilen bir paraşüt oyunu oynanmıştır. Öğrenciler, paraşütün üstünde ortada oturan kedi veya sınıfın geri kalanı paraşütü aşağı yukarı sallarken, paraşütün altında daire şeklinde koşan fareyi oynamak için gönüllü olmuşlardır. Öğretmen, güvenlik kuralarını anlatmış ve en pasif öğrenci bile oyuna katılmak için teşvik edilmiştir. Tom, hızlıca gönüllü olmuş ve her rolü dönüşümlü oynamıştır.
Bir sonraki aktivite, öğrencilerden birinin, odanın ortasındaki sandalyeye, gözleri bağlı bir şekilde oturmaya gönlü olması ve bir dizi anahtarın, sandalyenin altına konması şeklinde planlanmıştır. Öğrenciler, ellerini kaldırarak anahtarları bulmaya gönüllü olmaktadır. Söz konusu oyunda elde edilecek beceri ise oyuna katılanların, gözleri bağlı öğrenciyi anahtarları birbirine vurup ses çıkararak, yanlış yöne yönlendirmeye çalışırken, anahtarları arayan kişinin mümkün olduğunca sessiz olup sandalyeye dönmesidir. Tom, oyunun kuralını hatırlayan tek öğrenci olmuştur ve bu da Tom’un, aktiviteye ne kadar konsantre olduğunu göstermiştir.
Sandalyedeki gözü bağlı öğrencinin gözlerini açarak, hangi öğrencinin anahtara sahip olduğunu tahmin etmesi istenir, bu sırada tüm öğrenciler ellerini arkalarında kavuşturur. Öğretmen, gözleri bağlı olan öğrencilere, duyularını kullanarak, dikkatlice dinlemelerini ve anahtarın kimde olduğunu bilmelerini ister. Tom, oyuna katılımda başarılı olmuş ve hem gözleri bağlanmış hem de anahtarları tutanlardan biri olmuştur.
Ara verilmeden önceki son aktivite ise “parktaki bank (İngiltere’de oynanan ve yanında oturanı rahatsız ederek, kaçmasının sağlandığı bir oyun)” adı verilen bir oyundur. Öğretmen, öğrencilere, bu aktivitenin amacının, bir kafe veya bir başka yerde karşılaşılabilecek durumlarda, kavga etmekten nasıl kaçınılabileceği olduğunu açıklar. Odanın ortasına bir masa ve masansın etrafına üç sandalye yerleştirilir ve öğrenciler, gelerek sandalyelere oturulmaya davet edilir. Daha sonra öğrencilerin istediği doğaçlama bir senaryo seçilerek senaryo gelişir. Öğrencilerden bir diğeri ise istediği bir zaman oyuna katılarak, yerini almak istediği öğrenciye “tıp” der. Bu oyunun, oldukça teşvik edici ve ilginç olduğu görülmüştür.
Oyunun başından itibaren, aralarında Tom’un da bulunduğu dört öğrencinin “bankta” oturmaktan hoşlandığı gözlenmiştir. Tom, bazen “bankta” oturmaya gönüllü tek öğrenci olmuş, fakat daha sonra bazı kız öğrenciler, senaryoda yer almak için birbiriyle yarışmış, oyuna katılarak, oynamıştır. Tom, sık sık “bankın” arkasına geçerek, diğer öğrencilere de bir şeyler söyleme fırsatı vermiş ve bu durum bazı öğrencilerin aralarında sürtüşmesine neden olmuştur. Bunun üzerine, öğretmen gruba, adil bir sıra üzerinden yer değiştirmeleri gerektiği hatırlatmasında bulunmuştur.
Benzer şekilde senaryonun yönünü yitirdiği durumlarda öğretmen müdahalede bulunmuştur. Bu hallerde öğretmen sandalyelerden birine oturarak, karaktere sorular sormuş ve senaryoyu amacına uygun hale getirmiştir.
Kolejin, en iyi katılım stratejilerinden biri bana göre, Tom’un da aldığı drama kursları. Kolejdeki ilk senesinde, “Yaşam Becerileri” dersi çerçevesinde “Yaşam Becerileri” dersini almayan tekstil öğlencilerinin de katıldığı ve sevdiği ortak bir drama ve moda şovunu izlemeye gitmiştim.
(Tom’un annesi)
Tüm eğitim kurumlarında olduğu gibi, kolejde de öngörülemeyen bazı sorunlar yaşanabilmektedir. Tom da böyle sorunlar yaşamıştır, fakat annesi ‘Tom, günlük hayatta da yaşanabilecek türden durumlara alışabilmek için insanlara alışmak durumundadır’ demiştir.
Ben oldukça hassas bir kişiyim –Kolejdeki diğer öğrenciler bana sataşıyor- beni bazı şeyler için yanlarına çağırıyorlar; biri çantamdaki bir şeyi aldı; bir diğeri yüzüme tokat attı; erkekler tuvaletinde eşyalarımı koydu; aralarından biri gerçekten bana terbiyesizce davrandı. Öğrenciler bazı konularda sorun yaşıyorlar – onlarla bu konuda konuşuyordum- o günler epey kötüydü. Şimdi daha iyi oldu!
(Tom’un görüşü)
Tom, başlarda, parasını almak için onu gazete satın almaya zorlayan otobüs durağındaki gazete bayisiyle bazı sorunlar yaşamıştır. Kısa bir süre sonra, Tom “hayır” demeyi öğrenmiş ve durumu nasıl ele alabileceğini net bir şekilde göstermiştir. Sıraya girdiğinde, önündeki ve arkasındaki kişilere yeteri kadar kişisel alan bırakacak şekilde sıraya girmeyi de öğrenmesi gerekmiştir.
Kolejde, aynı binada kurs gören birkaç öğrenci Tom’a sataşmış ve ona tehdit mesajları atmış, eşyalarına zarar vermiştir. Kolej, bu konuyla derhal ilgilenmiş, Tom’u dinlemiş ve çete liderlerine beşer gün ceza vermiştir.
Gelecek
Exeter Kolej’i, Tom’un okuldan koleje geçişini desteklemiştir ve şimdi de Tom ve ailesiyle, bir sonraki adımı planlamaktadır. Tom’un ailesi, bazı engellere sahip kişilerin iş bulması hususunda danışmanlık yapan ’PLUSS’la irtibata geçmiştir. Diğer yandan şu anda bazı finansman sorunları yaşanmaktadır ve Tom, kolejde geçirdiği zamandan son derece memnun olduğu için, 19-25 yaş arasındaki kişilere erişkinliğe geçiş çerçevesinde, çalışma ve hayat becerileri kazandırmayı hedefleyen ‘APEX’e kaydettirmeyi planlamaktadır.
Tom, çalışma hayatını nasıl öğreneceği ve bir işte nasıl ilerleneceği derslerinin verildiği ‘Çalışma Becerileri’ kursuna katılmak istemektedir. Söz konusu kursta, haftada iki gün ‘ASDAN’ adlı yeterlilik lisansına PSD (Kişisel ve Sosyal Gelişme) ve Çalışabilirlik seviyesinin kazanılmasına dönük dersler yapılmaktadır.
Tom ayrıca bahçıvancılık, ikramcılık, yemek hizmetleri, çiçekçilik, ahşap işleri, Enformasyon ve İletişim Teknolojilerir (ICT) ve doğal kaynakların korunması alanlarında, öğrenme güçlüğü çeken bireylere Nitelikli Eğitim ve Anlamlı İş Tecrübesi sağlayan Dawlish Gardens Trust’a gitme olanaklarını da araştırmaktadır. Söz konusu kurumda sanat/el becerileri ve müzik kursları da verilmektedir.
Çeviri için Hale Şebnem Kaptan a çok teşekkür ederiz
metnin orjinali için: http://www.downs-syndrome.org.uk/images/stories/DSA-resources/education/FurtherED_Employ_DSA_Celebrating_Success.pdf
Social Profiles